KÜLTÜR SANAT - 25 Aralık 2025 Perşembe 09:03

Van’da köylülerin kış eğlencesi ’köse-gelin’ geleneği yaşatılıyor

A
A
A
Van’da köylülerin kış eğlencesi ’köse-gelin’ geleneği yaşatılıyor

Van’ın Saray ilçesinde vatandaşlar unutulmaya yüz tutan "köse-gelin" geleneğini yaşatarak hem kış gecelerinde eğlenceli vakit geçiriyor hem de yardımlaşmanın güzel örneğini sergiliyor.


Yörede asırlardır oynanan ancak son yıllarda unutulmaya yüz tutan "köse-gelin" geleneği, Saray ilçesi Kekikdüzü Mahalle sakinlerince sürdürülüyor. Soğuk havanın etkili olduğu bugünlerde üzerine bağlanan ot ve yünle hazırlanan kostümün içine giren "köse", mahalledeki evleri dolaşıp un, şeker, yağ, bakliyat gibi gıda ürünleri ve para topluyor.


Mahalle muhtarı M. Salih Özgür, unutulmaya yüz tutan bu geleneğin mahallerinde her yıl yapıldığını belirterek, "Atalarımızdan gördük ve sürdürüyoruz" dedi.


Her yıl bu geleneği canlandırmaya çalıştıklarını ifade eden Celil Öztürk ise, "Bu oyunu gençler olarak ata ve babamızdan öğrendik ve gelecek nesillere aktarmaya çalışıyoruz. Toplanan gıda malzemeleri köse ve eşi tarafından ihtiyaç sahiplerine dağıtılır. Yardımlaşmanın güzel bir örneği olan bu geleneğimizi sürdürmek istiyoruz. Öğrendiğimiz kadarıyla koyun sürüsüne koç katımının yüzüncü günü ve anne karnındaki kuzuya can gelmesi olarak yapılan bu gelenek, bölgeden bölgeye değişik adlarla da yapılıyor" ifadelerini kullandı.



Van’da köylülerin kış eğlencesi ’köse-gelin’ geleneği yaşatılıyor

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Samsun İlkadım’da Hanımeli Konağı kapılarını açıyor Samsun’un İlkadım Belediyesi tarafından kadınların sosyal, kültürel ve ekonomik yönden güçlenmesi amacıyla hayata geçirilen Hanımeli Konağı, 26 Aralık Cuma günü düzenlenecek törenle hizmete açılacak. Kadıköy Mahallesi Orhan Gencebay Caddesi’nde yer alan ve İlkadım Belediyesi’nin sosyal belediyecilik anlamında önemli projelerinden biri olan Hanımeli Konağı, kadınların gözde mekânı olacak. İlkadım Belediye Başkanı İhsan Kurnaz, açılışa tüm vatandaşları davet etti. "Tüm halkımız davetli" Hanımeli Konağı’nın kadınlara sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda önemli kazanımlar sağlayacağını söyleyen Başkan İhsan Kurnaz, "Göreve gelmeden önce ilçemizin kadınlarına yönelik önemli bir projeyi hayata geçirme sözü vermiştik. Bu noktada ilgili müdürlüğümüzle detaylı çalışmalar yaptık. Bu kıymetli proje için daha önce İlkadım Kaymakamlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın bulunduğu tarihi binayı satın aldık. İçerisinde, on-line psikolojik danışmanlık, evli çiftlere yönelik yüz yüze evlilik ve aile danışmanlığı, kadınlara özel yüz yüze beslenme ve diyet danışmanlığı, kişisel gelişim kursları ve söyleşi, sohbet ve bilgilendirme toplantılarının yer alacağı Hanımeli Konağı, ilçemizde kadınlarımızın sosyal, kültürel ve ekonomik yönden güçlenmesine katkı sunacak önemli bir merkez olarak hizmete açılıyor. İlçemiz kadınların simgesi olacak ‘Hanımeli Konağı’nın açılış törenine tüm halkımızı davet ediyorum" diye konuştu.
Kütahya Ege Ekspresi’nin çarptığı yaya hayatını kaybetti İzmir-Eskişehir seferini yapan Ege Ekspresi yolcu treni, Kütahya’nın Tavşanlı yakınlarındaki Gökçedağ istasyonu yakınlarında bir yayaya çarptı. Tren çarpması sonucu köprüden aşağı düşen 79 yaşındaki Halil Çelik, olay yerinde hayatını kaybetti. Kaza, İzmir-Eskişehir hattında seyir halinde olan Ege Ekspresi treninin, Gökçedağ istasyonundan ayrıldıktan yaklaşık 4 kilometre sonra meydana geldi. Edinilen bilgilere göre, İzmir’den hareket ederek Kütahya’nın Tavşanlı ilçesi istikametine ilerleyen tren, raylar üzerinde bulunan bir yayaya çarptı. Köprüden karşıya geçmeye çalıştığı öğrenilen yaya, çarpmanın etkisiyle savrularak köprüden aşağı düştü. Olayı gören vatandaşlar ve tren görevlileri durumu 112 Acil Çağrı Merkezi’ne bildirdi. İhbar üzerine bölgeye jandarma ve sağlık ekipleri sevk edildi. Olay yerine gelen sağlık ekiplerinin yaptığı incelemede, trenin çarptığı ve yüksekten düştüğü belirlenen şahsın hayatını kaybettiği tespit edildi. Jandarma ekiplerince yapılan kimlik tespitinde, yaşamını yitiren kişinin 79 yaşındaki Halil Çelik olduğu belirlendi. Cumhuriyet Savcısı’nın olay yerinde yaptığı incelemelerin ardından Halil Çelik’in cansız bedeni, otopsi yapılmak üzere hastane morguna kaldırıldı. Kaza nedeniyle tren seferlerinde bir süre aksama yaşanırken, olayla ilgili geniş çaplı soruşturma başlatıldı.
Kayseri Bin yıllık Türk kültürünün izlerine Tomarza’da rastlandı Kayseri’nin Tomarza ilçesindeki Türk dönemi mezar taşlarının, Türk kültürünün Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan bin yıllık mirasını taşıdığını ortaya koydu. Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Eyüp Polat danışmanlığında Abdulbaki Önder tarafından yapılan araştırmalarda; Tomarza’daki 36 mahalle mezarlığında yer alan ve 17-20. yüzyıllara tarihlenen yüzlerce mezar taşı yerinde incelenerek belgelendi. 24 Oğuz boyundan biri olan Avşar boyunun yoğun olarak yerleştiği Tomarza’da; mezar taşları üzerinde yer alan kitabeler, motifler ve semboller; Orta Asya Türk inanç dünyası ile estetik anlayışının Anadolu’daki sürekliliğini gözler önüne serdi. Abdulbaki Önder araştırmasında, mezar taşlarının yalnızca tarihi açıdan değil, aynı zamanda sosyolojik ve sanat tarihi bakımından da büyük önem taşıdığını vurguladı. Türk-İslam mezar taşlarının, kültürel ve inançsal sürekliliğin en önemli göstergeleri arasında yer aldığını, bu taşlar üzerinde yer alan fincan, ibrik, çarkıfelek ve hayat ağacı gibi motifler yalnızca estetik birer süsleme unsuru değil, aynı zamanda kimlik ve inanç sembolleri olarak öne çıktığını aktaran Önder; söz konusu motiflerin, Türklerin tarih boyunca farklı dinleri benimsemelerine rağmen kadim mezar kültürlerini koruyarak yaşatmayı sürdürdüklerini açıkça ortaya koyduğunu ifade etti. Önder; "Coğrafi şartlar ve inançlar; Türklerin yaşam şekilleri üzerinde belirleyici unsur olmuş. Bu unsurlar gelenek, görenek ve defin merasiminin biçimlenmesinde etkili unsur olmuştur. Türk mezar kültürünün örnekleri; Milattan önce ikince ve üçüncü yüzyıllarda Orta Asya bozkırlarında şekillenen kurgan geleneğine dayanır. Altay Dağları’nda Pazarık Kurganlarından ele geçirilen Pazarık Halısı, bu erken dönemim hem sanatsal hem de inançsal dünyasını somut biçimde yansıtan en önemli buluntulardan biridir. Türk topluluklarının kozmolojisini tekrar eden geometrik yapı; evrenin kozmik düzenini ve sonsuzluğu simgeleyen hayvan figürleri ruhun yolcuğu, koruyucu güçler ve öte alemle ilişkilendirilir. Kaftandaki işlemeler, kılıç, hançer motifleri Türklerin erken dönemdeki sanatsal varlıklarını ortaya koyan unsurlardır. Bu gelenek; Türklerin göç ettikçe kadim kültürlerini de beraberinde götürmesiyle farklı coğrafyalara taşınmıştır. Anadolu coğrafyası da bu coğrafyalardan bir tanesidir. Anadolu’daki mezar taşlarını Orta Asya’daki örnekleriyle karşılaştırdığımızda Türk kültürünün sürekliliğini ortaya koyan bir çalışma ortaya koymaktadır. Örnek vermek gerekirse birbiriyle mücadele halinde kuş figürü, hayat ağacı üzerinde kuş figürleri, geometrik bezemeler Türklerin Orta Asya’dan beri kullandıkları figürlerdir" dedi. "54 mahallenin 36’sında rastladık" Araştırma çerçevesinde ilçede bulunan 54 mahalle mezarlıklarını gezdiklerini ve 36 mahallede bu izlere rastladıklarını kaydeden Abdulbaki Önder; "Tomarza’da 54 mahalle var. Araştırma için 54 mahalleyi gezdik, 36 mahallede Türk kültürünü yansıtan mezar taşlarını tespit ettik. Bu mahallelerde bulduğumuz figürler; geometrik, bitkisel süslemeler var. Bu figürleri Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanmış nitelikli figürler olarak değerlendiriyoruz" ifadelerini kullandı.